Sztuczny rozród sandacza zakończony sukcesem.

W kwietniu 2021 r. po raz pierwszy w ośrodku zarybieniowym w Świnnej Porębie podjęto próbę przeprowadzenia sztucznego rozrodu sandacza (Stizostedion lucioperca) - cennego pod względem gospodarczym gatunku i jak już wiemy bardzo trudnego pod względem hodowli.

Mimo wielu trudności i włożonego wysiłku nasze starania zakończyły się sukcesem!

Kilka informacji nt. biologii sandacza.

Sandacz to gatunek ryby z rodziny okoniowatych, ceniony przede wszystkim ze względu na szybki wzrost masy ciała i wysokie walory smakowe mięsa z uwagi na niewielką zawartość tłuszczów.

Dorosłe sandacze są drapieżnikami, które odżywiają się wyłącznie innymi rybami (okoń, płoć, leszcz). Prowadzą aktywny tryb życia szczególnie po zachodzie słońca, w nocy i nad ranem m.in. dlatego mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł wzroku.

Sandacze dorastają do 120 cm długości i osiągając masę ciała w przedziale 10 - 14 kg, można je spotkać w jeziorach, zbiornikach zaporowych, wodach płynących.

Samce sandacza gotowe są do rozrodu w wieku 3 - 4 lat, budują gniazdo, do którego samice (dojrzewające zwykle o rok wcześniej od samców) składają bardzo kleistą ikrę w jednej porcji. Przeciętna płodność samic to ok. 200 tyś. ziaren ikry na 1 kg masy ciała. Po złożeniu ikry, samce nadal zajmują się gniazdem, chroniąc je przed drapieżnikami.

Jak zaczynaliśmy ....

... w połowie kwietnia udało się nam pozyskać komplety tarlaków ze zbiornika Dobczyce i zbiornika Świnna Poręba. Zimna wiosna spowodowała, że musieliśmy dodatkowo podgrzewać wodę w basenach, w których przetrzymywano tarlaki, które następnie poddano stymulacji hormonalnej, a efektem procesu było ...

Pobieranie ikry od samicy sandacza.

... uzyskanie ok 120 000 ziaren ikry bardzo dobrej jakości.

To był dopiero początek naszej drogi – najwięcej pracy włożono w rozklejanie zapłodnionej ikry, do tego celu nie stosowano żadnych preparatów, wszystko wykonano ręcznie – samo rozklejanie trwało ok. 3 godzin - w tym czasie kilka razy należało zupełnie wymienić wodę w której przebywała ikra i zachować szczególną czujność aby nie dopuścić do nieodwracalnego sklejenia się ikry - dokładne i zarazem bardzo delikatne mieszanie ikry stopniowo doprowadziło do pozbycia się jej właściwości kleistych na tyle, aby można było rozpocząć następny etap hodowli.

Pod koniec kwietnia, rozklejoną ikrą obsadzono jeden słój Weissa, a po trzech tygodniach przy temperaturze wody 14,5 - 16°C pojawiły się pierwsze larwy sandacza.

Ikra sandacza po rozklejeniu w słoju Weissa (bardzo drobna - po napęcznieniu jej średnica nie przekraczała 1 mm).

 

Zaoczkowana ikra sandacza.

Po zaoczkowaniu systematycznie sprawdzano rozwój ikry - 3 maja zaobserwowano rozwiniętą już strunę grzbietową.

Rozwijający się zarodek sandacza.

Wylęgnięte larwy sandacza są bezbarwne i mają długość 4-5 mm.

Następnie, wyklute larwy zostały przeniesione do basenu podchowowego w budynku wylęgarni z zamkniętym obiegiem wody.

Sandacz należy do gatunków ryb z zamkniętym pęcherzem pławnym .... co to znaczy?

Zacznijmy od podania kilku podstawowych informacji na temat pęcherza pławnego:

pęcherz pławny to błoniasty worek położony w jamie brzusznej pod kręgosłupem, wypełniony mieszaniną gazów (tlen, dwutlenek węgla, azot) i to dzięki niemu ryba, która pozostaje w bezruchu nie opada na dno, a dzieje się to na skutek zmian objętości mieszaniny gazów w pęcherzu inaczej mówiąc: pęcherz obniża masę ciała ryby o masę wypartej przez niego wody.

Rodzina okoniowatych – a do niej zalicza się sandacz wyposażona jest w zamknięty pęcherz pławny to znaczy, że pęcherz nie ma połączenia z przełykiem – przewód łączący zanika w trakcie rozwoju, a wymiana gazów odbywa się poprzez silnie rozwiniętą sieć naczyń krwionośnych.

W ciągu pierwszych dni życia larwy sandacza muszą napełnić pęcherz pławny poprzez zaczerpnięcie powietrza atmosferycznego znad powierzchni wody. Jest to proces niezwykle istotny, gdyż warunkuje dalszy rozwój ryby, jej wzrost i przeżywalność.

Zanieczyszczenia znajdujące się na powierzchni wody i rozwijające się na martwych larwach bakterie mogą przedostać się do pęcherza pławnego żywych larw i podczas dalszego rozwoju uniemożliwić jego napełnienie.

I w tym momencie wkroczyliśmy z pomocą, aby proces napełnienia pęcherza przebiegł sprawnie. W tym celu basen podchowowy, w którym przebywały larwy sandacza wyposażono w system zraszania powierzchni wody (deszczownicę) - której celem jest rozbijanie błony powierzchniowej wody, aby doszło do jak najszybszego napełnienia malutkich pęcherzy pławnych.

Sandacze, które nie napełniły pęcherza pławnego są upośledzone ruchowo, zdeformowane i w konsekwencji stają się łatwym łupem dla lepiej rozwiniętych osobników, niestety wraz ze wzrostem ryb, wzrasta wśród sandaczy zjawisko kanibalizmu.

Przez pierwszy tydzień życia malutkie larwy sandacza karmione były wyłącznie pokarmem naturalnym tj. świeżo wyklutymi larwami skorupiaków Artemia salina, z częstotliwością około 13 -15 razy na dobę.

Z uwagi na brak ubarwienia larw łatwo można zauważyć czy pobrany pokarm został już strawiony czy nie – brak zabarwienia przewodu pokarmowego świadczył o konieczności zadania kolejnej dawki pokarmu.

Karmienie larw sandacza.

Larwy sandacza przez zadaniem pokarmu ...

... i po zadaniu pokarmu

Po tygodniu, basen podchowowy wyposażono w dwa karmniki oraz system lamp - tak aby wylęg mógł pobierać wysokobiałkową paszę praktycznie całą dobę.

Zmniejszenie częstotliwości zadawanego pokarmu znacznie podwyższa śmiertelność wylęgu sandacza i znacząco obniża ich wzrost. Każdy etap podchowu wymaga dbałości o skład pokarmu i jakość wody.

I tak o to, udało się nam po raz pierwszy wyhodować narybek letni sandacza i ilości 15 000 sztuk ...

... który został wypuszczony do wód zbiornika Świnna Poręba w ramach zarybiania tego akwenu.