Już drugi rok staramy się zapewnić stabilną populację szczupaka w zbiorniku Świnna Poręba, jakże ważnego drapieżnika dla nowo kształtującej się ichtiofauny, inaczej mówiąc pomagamy i robimy wszystko aby malutkie szczupaczki pojawiły się na świecie…

…osobniki dojrzałe płciowo odławialiśmy z Jeziora Mucharskiego, czyli młode wrócą do środowiska życia swoich rodziców.

Zapłodnione komórki jajowe następnie przenosimy do aparatów inkubacyjnych – jak to robimy? Nie ma w tym nic nadzwyczajnego ani skomplikowanego…

Ikra jest wlewana do aparatów wylęgowych przypominających odwrócone butelki (są to tzw. słoje/aparaty Weissa)

Jak to działa?

Słój zasilany jest wodą od dołu przez skierowaną ku dołowi zwężającą się szyjkę. Szybkość przepływu jest regulowana w zależności od stopnia rozwoju i biomasy inkubowanych jaj. W takim słoju ikra jest w ciągłym ruchu co zapewnia jej korzystną wymianę gazową, dla ikry szczupaka jest to bardzo ważne ponieważ otoczona jest ona kleistą błoną i szybko powstałyby zlepki martwych ziaren.

A tak spod mikroskopu wygląda mały szczupaczek po 5 dniach od zapłodnienia (strzałkami zaznaczone zostały formujące się kielichy oczne)

… w kolejnych dniach….

…i…udało się!

Mamy kolejnych podopiecznych!

Ikrę świnki pozyskaliśmy od dojrzałych płciowo osobników złowionych w kwietniu w rzece Skawie (powyżej zbiornika Świnna Poręba).

Rozwój ikry świnki ma miejsce w aparatach inkubacyjnych (słoje Weissa).

Świnka to ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych, osiąga długość w granicach 30-50 cm i masę do 1,5 kg.

Polska nazwa gatunkowa często wywołuje uśmiech i zdziwienie bo nazwa świnka kojarzy się nam w pierwszej kolejności ze świnką morską albo ze świnią domową.

Dlaczego zatem taka nazwa?

Być może jest to spowodowane budową i ułożeniem otworu gębowego co przypominać może nam świnię domową. Otwór gębowy świnki (ryby) otaczają twarde wargi, dolna warga o ostrej krawędzi pełni rolę skrobaczki. Świnka żywi się w głównej mierze pokarmem roślinnym (szczątkami roślin, glonami) zgromadzonym w dnie i za pomocą ostrej dolnej wargi zeskrobuje pokarm z kamieni i innych twardych powierzchni.

Po około 3 tygodniach mamy taki o to efekt…

…czyli 65 000 szt. wylęgu żerującego świnki, który pozostanie z nami aż do późnej jesieni.

Do naszego grona dołączył kolejny gatunek – boleń.

Osobniki dojrzałe płciowo zostały odłowione ze zbiornika Dobczyce i przywiezione do ośrodka w Świnnej Porębie w celu przeprowadzenia sztucznego (wspomaganego) rozrodu.

Boleń gotowość do rozrodu wykazuje w 4 lub 5 roku życia. Jest to jedyna w naszych wodach ryba karpiowata, która po przeżyciu okresu młodocianego odżywia się wyłącznie rybami (mając zaledwie około 10 cm).

Rośnie dosyć szybko osiągając masę do 5 kg i długość około 80 cm. Ze względu na swoje rozmiary i waleczność jest gatunkiem bardzo atrakcyjnym dla wędkarzy.

Od dojrzałych płciowo osobników pobraliśmy produkty płciowe…

…a efektem końcowym po niespełna 3 tygodniach jest…

…1 600 000 szt. zaoczkowanej ikry tego gatunku.

Nie spodziewaliśmy się takich efektów mając do dyspozycji tylko 7 samic i 4 samców. Łącznie uzyskaliśmy 4 kg ikry.

Jak tylko te małe rybki zdobędą umiejętność samodzielnego pobierania pokarmu zostaną wypuszczone do ich naturalnego środowiska.

Podjęliśmy działania zwiększające liczebność gatunku zagrożonego wyginięciem!

W maju br. rozpoczęliśmy czynności związane ze sztucznym rozrodem kolejnego gatunku zagrożonego wyginięciem jakim jest brzana. Nadmienić należy, że materiałem wyjściowym jest nasze własne wyhodowane stado tarłowe.

Brzana należy do rodziny ryb karpiowatych, zaliczana jest do gatunków reofilnych czyli prądolubnych. W naturalnym środowisku brzana zasiedla środkowe biegi dużych i szybko płynących rzek o dnie kamienistym lub kamienisto - żwirowym.

Ciało brzany jest wydłużone, wrzecionowate. Na górnej wardze otworu gębowego znajdują się dwie pary wąsików, z których krótsze umieszczone są na końcu otworu gębowego, a dłuższe w kącikach ust. Brzana zwykle osiąga długość do 70 cm i masę ciała kilku kilogramów, a jej bazę pokarmową stanowią głównie larwy owadów wodnych.

Samce dojrzałość płciową osiągają w 2 lub 3 roku życia, a samice później - w 4 lub 5. Brzana rozpoczyna tarło w miesiącach letnich (maj-lipiec), gdy temperatura wody 15-18 C, na piaszczystym lub kamienistym podłożu w płytkiej wodzie. Zwykle jednej samicy towarzyszy wiele samców. W naturze zapłodnione komórki jajowe przyklejają się do kamieni dzięki kleistej otoczce, która szybko zostaje wypłukana przez wodę, a jaja opadają między kamienie, gdzie następuje ich dalszy rozwój. Samice dojrzałe płciowo z naszego stada tarłowego po mikroskopowej ocenie stopnia dojrzałości komórek jajowych (ikry) poddaliśmy stymulacji hormonalnej poprzez wstrzykniecie preparatu przyśpieszającego rozwój gonad, zabieg ten jest całkowicie nieszkodliwy dla dalszego życia ryby, a wręcz ułatwia hodowcom dalsze prace przy sztucznym rozrodzie i minimalizuje stres związany z pozyskaniem produktów płciowych.

(Samica brzany dł. ciała 44 cm, mas - 1 kg)

Poprzez masowanie powłok brzusznych samic następowało uwalnianie dojrzałych komórek jajowych.

Należy również dodać, że brzana składa ikrę w porcjach, w naturze ikra w czasie jednego cyklu bywa składana 3-4 razy. Niezapłodniona ikra jest koloru żółtawego o średnicy około 2 mm. W warunkach hodowlanych pozyskiwanie ikry rozciąga się na okres 2-3 tygodni – nie jest to więc jednorazowa akcja, wymaga ciągłego obserwowania samic, aby nie przegapić „tego” momentu.

Po zapłodnieniu ikra brzany została przeniesiona do aparatów inkubacyjnych (słoje Weissa)…

…a wylęganie się małych rybek z pierwszej partii nastąpiło po około 6-8 dniach

Wykluwające się larwy są ślepe - nie posiadają pigmentu w oczach, aż trudno uwierzyć że to „coś” to w przyszłości będzie ryba…

…pigment w oczach pojawia się dopiero po 1 lub 2 dniach od wyklucia…

…zatem w przypadku brzany nie możemy powiedzieć że ikra zaoczkowała.

Młode osobniki zaraz po wykluciu osiągają długość około 7 mm, a po 3 tygodniach nawet 1,5 cm.

Już teraz możemy się pochwalić wylęgiem brzany w ilości 120 000 sztuk, a to jeszcze nie koniec…

Młode brzany pozostaną z nami aż osiągną parametry narybku letniego i jesiennego po czym zostaną wpuszczone do ich naturalnego środowiska.

Dawniej brzana była odławiana gospodarczo chociaż jej mięso nie jest zbyt smaczne, obecnie stanowi szczególną atrakcje dla wędkarzy. Niestety zasięg jej występowania stale się kurczy, a liczebność spada. Gatunek ten jest wrażliwy na niską zwartość tlenu w wodzie, nie toleruje dużych wahań zasolenia wody i jest bardzo wrażliwy na zwartość amoniaku, który dostaje się do wody razem ze ściekami komunalnymi i przemysłowymi. Kolejnym czynnikiem powodującym spadek liczebności tego gatunku jest poprzeczna zabudowa rzek, która przyczynia się do spowolnienia przepływu wody i tym samym utraty odpowiednich dla tego gatunku siedlisk.

Brzanę uważa się w Polsce za gatunek zagrożony wyginięciem.

 Pracownicy ośrodka zarybieniowego w Świnnej Porębie przeprowadzili niecodzienną akcję polegającą na przeniesieniu jesiotrów ostronosych  z budynku wylęgarni do zewnętrznych stawów hodowlanych.

Jesiotry ostronose z naszej hodowli przybierają na wadze, obecne baseny w wylęgarni są już dla nich za małe stąd podjęto decyzję o ich przeniesieniu do basenów na terenie ośrodka (pojedynczy basen mieści 70 m³ wody a jego średnica wynosi 8 m, co znacznie poprawi komfort życia).

Najstarsze osobniki z naszej hodowli mają około 12 lat, ważą ponad 40 kg i mierzą 140-160 cm. Cała akcja została skrupulatnie przygotowana tak aby naszym najdroższym podopiecznym nic się nie stało m.in. przez kilka dni schładzaliśmy wodę do temperatury panującej na zewnątrz tak aby poszczególne osobniki jak najszybciej mogły się zaaklimatyzować w nowym otoczeniu, wykonaliśmy również specjalne nosidełko aby zminimalizować do minimum dyskomfort podczas przenosin.

Przypomnijmy: jesiotr ostronosy to gatunek wędrownej ryby z rodziny jesiotrowatych, gotowość do rozrodu osiąga w 16-17 roku życia. Ryba ta występuje głównie w wodach u zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej. Jeszcze do połowy XX wieku licznie występował w naszych wodach, obecnie został zaklasyfikowany do gatunków wymarłych.

W naszym regionie obecnie jako jedyni przygotowujemy się do restytucji tego gatunku do naszych rzek, jeżeli wszystko pójdzie dobrze już za 4 lata podejmiemy pierwsze próby rozrodu.