Postępujące zmiany klimatu, powodują coraz częstsze susze i powodzie i mają ogromny wpływ na zasoby wodne naszego kraju. Wody Polskie podejmują szereg działań na rzecz zwiększania możliwości retencyjnych zlewni. Jednym z nich jest Program Kształtowania Zasobów Wodnych na terenach rolniczych.

Program Kształtowania Zasobów Wodnych to odpowiedź na postępującą suszę na terenach rolniczych.

Jego celem jest zatrzymywanie lub spowalnianie spływu wód w obrębie zlewni rolniczych. Dzięki czasowemu spiętrzeniu wód z wykorzystaniem jazów i zastawek, możliwe jest przekierowanie wody do systemów rowów melioracyjnych, co w rezultacie doprowadza do zwiększenia poziomu wód gruntowych na okolicznych terenach. Takie działania wpływają  na poprawę stosunków wodnych w glebie, zabezpieczając dostępność wód w okresie niedoborów opadów oraz zapewniając spływ wód do rzek w okresie nadmiaru wody.

Przeciwdziałanie skutkom suszy na obszarze Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie

Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie realizuje szereg zadań, działając na rzecz zapobiegania skutkom suszy. Gospodarowanie wodą polega na utrzymaniu i zwiększaniu retencji wody w zbiornikach oraz wyrównywaniu przepływów w korytach poniżej. Retencja najskuteczniej zapobiega skutkom skrajnych zjawisk hydrologicznych.

W ramach prowadzonych prac utrzymaniowych, wykonywane są prace konserwacyjne i remonty stopni, progów, zapór przeciwrumowiskowych i jazów. Tego rodzaju działania powodują  ustabilizowanie dna koryt cieków i utrzymanie dotychczasowego lub podniesienie poziomu wód gruntowych. W zależności od konstrukcji poszczególnych budowli poprzecznych możliwe jest także gromadzenie wody w basenach i nieckach wypadowych. Ta rezerwa wody jest wykorzystywana przez rolników w celu nawadniania upraw w małych gospodarstwach położonych w pobliżu.

W ramach Programu Kształtowania Zasobów Wodnych w 2021 roku Wody Polskie w Krakowie  zrealizowały 8 zadań. Retencja korytowa wyniosła 6,6 tys. m³, obszar jej odziaływania to 148,1 ha, a obszar oddziaływania na grunty orne to 128,1 ha.

Wśród tych zadań znalazły się:

• Zwiększenie zdolności retencyjnej w cieku i na obiekcie "Jasionna".
• Zwiększenie zdolności retencyjnej w cieku i na obiekcie "Rzeszówek".
• Opracowanie operatu wodnoprawnego i instrukcji gospodarowania wodą wraz z uzyskaniem pozwolenia wodnoprawnego dla jazu w km 25+800 na rz. Koprzywiance w m. Skwirzowa
• Remont jazu na rz. Wschodnia w km 28+440 w m. Tuczępy
• Remont jazu na rz. Wschodnia w km 37+440 w m. Maciejowice
• Opracowanie operatu wodnoprawnego i instrukcji gospodarowania wodą wraz z uzyskaniem pozwolenia wodnoprawnego dla jazu w km km 9+660 na rz. Kanał Strumień w m. Rejterówka
• Remont jazu na rz. Kanał Strumień w km km 9+660 w m. Rejterówka
• Roboty utrzymaniowe na rzece Szreniawa wraz z remontem istniejącej 1 zastawki w celu zwiększenia zdolności retencyjnej, m. Przybysławice, gm.: Gołcza

Rzeka Szreniawa, remont zastawki w celu zwiększenia zdolności retencyjnej – Zarząd Zlewni Kraków

 
Potok Jakubowicki i Ścieklec – poprawa stosunków wodnych, retencja na obszarach wiejskich – Zarząd Zlewni Kraków

Jaz Huczka przed pracami – ZZ Żywiec

Wyremontowany jaz Huczka – Zarząd Zlewni Żywiec

Jaz Talika przed pracami

Wyremontowany jaz Talika – Zarząd Zlewni Żywiec

 
Remont zapory przeciwrumowiskowej na potoku Grodkówka i Cisawy – ZZ w Nowym Sączu. Woda zgromadzona w niecce wypadowej zapory wykorzystywana jest na cele rolnicze

W 2022 r. RZGW w Krakowie będzie realizować kolejne zadania utrzymaniowe z zakresu małej retencji. Planowanych jest 6 zadań, dla których przewidywana retencja korytowa wyniesie blisko 33,1 tys.m³,
przewidywany obszar oddziaływania to 151,1 ha, a przewidywany obszar oddziaływania na grunty orne to 129,4 ha.

Wśród tych zadań znalazły się:

• Remont Jazu na rzece Wschodniej w km. 31+320
• Remont jazu na rz. Koprzywiance w km 25+800 w m. Skwirzowa
• Roboty utrzymaniowe na rzece Szreniawa wraz z remontem istniejacych 2 zastawek
  w celu zwiększenia zdolności retencyjnej
• Roboty utrzymaniowe na potoku Cicha wraz z remontem istniejącej 1 szt. zastawki
  w celu zwiększenia zdolności retencyjnej
• Roboty utrzymaniowe na potoku Kantorówka wraz z remontem istniejącej 1 szt. zastawki
  w celu zwiększenia zdolności retencyjnej
• Zwiększenie zdolności retencyjnej w korycie rzeki Brzeźnicy, gm. Imielno i Jędrzejów

W ramach PKZW, na obszarze Zarządu Zlewni w Żywcu opracowano koncepcję budowy dwóch małych zbiorników retencyjnych w gminie Jeleśnia.

1. Korbielów, pot. Bez Nazwy dopływ Glinnej - w ramach inwestycji planuje się budowę zapory ziemnej i zbiornika retencyjnego o pojemności ok. 13 tys. m3.
    
   
   
2. Sopotnia Mała, pot. Sopotnia Mała - w ramach inwestycji planuje się budowę zapory ziemnej i zbiornika retencyjnego o pojemności ok. 4,1 tys.
    

Planowane zbiorniki mają zwiększać gwarancję zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy Jeleśnia oraz poprawiać ochronę przeciwpowodziową poniżej. Niskie zasoby wód potoku Glinna oraz Sopotnia Mała, z których woda pobierana jest dla zaopatrzenia mieszkańców, będą powiększone poprzez magazynowanie wody w czasie występowania przepływów wysokich i wyrównanie odpływów

Zarząd Zlewni w Kielcach planuje natomiast w zlewni rzeki Biała Nida szereg działań, które będą   obejmować m.in. odbudowę urządzeń wodnych, w celu ich wykorzystania do piętrzenia wody, co umożliwi zapewnienie retencji korytowej i tym samym nawodnienie użytków rolnych na powierzchni około 200 ha na terenie gminy Małogoszcz. Przewidywana retencja korytowa na ciekach wyniesie 78 tys. m³, a na rowach: 29 tys. m³.