Ośrodek zarybieniowy w Świnnej Porębie działa na rzecz zwiększenia liczebności gatunków zagrożonych wyginięciem. Dotyczy to m.in. brzany, która znalazła się  w spisie Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce.

Samica brzany dł. ciała 44 cm, masa – 1,5 kg

Zasięg występowania brzany stale się kurczy, a jej liczebność spada. Główną przyczyną  jest fakt, iż gatunek ten jest wrażliwy na niską zawartość tlenu w wodzie. Nie toleruje dużych wahań zasolenia wody i jest bardzo wrażliwy na zwartość amoniaku, który dostaje się do wody razem ze ściekami komunalnymi i przemysłowymi.

Szacuje się, że negatywne zmiany w siedlisku brzany skutkowały skurczeniem się zasięgu jej występowania o 60% i zmniejszeniem liczebności o około 80%.

Aby przeciwdziałać deficytom brzany w naszych rzekach, konieczne stały się zarybienia materiałem pochodzącym z ośrodków zarybieniowych, m.in. takich jak nasz w Świnnej Porębie.

Odtworzenia populacji brzany w naszych rzekach

Już w kwietniu br. z uwagi na sprzyjające warunki atmosferyczne, rozpoczęliśmy prace nad sztucznym rozrodem brzany. Materiałem wyjściowym podobnie, jak w roku ubiegłym jest nasze własne wyhodowane stado tarłowe.

W Ośrodku, w warunkach hodowlanych pozyskiwanie ikry trwa około 2-3 tygodni. Proces ten wymaga więc ciągłego obserwowania samic, tak, by nie przeoczyć odpowiedniego momentu na pobranie komórek jajowych. Ikra brzany jest koloru żółtego o średnicy około 2 mm.

Po zapłodnieniu zostaje przeniesiona do aparatów inkubacyjnych (słoje Weissa), a po upływie tygodnia pojawiają się pierwsze małe rybki.

Wykluwające się larwy są ślepe,  pigment w oczach pojawia się dopiero po 1 lub 2 dniach od wyklucia.

Naszymi działaniami, udało się uzyskać ponad 190 000 sztuk wylęgu, który obecnie mierzy 1,5-2 cm.

Gdy małe rybki osiągną parametry narybku letniego i jesiennego zostaną wpuszczone do ich naturalnego środowiska.

Dodatkowo, podobnie jak w roku ubiegłym, z powodzeniem przeprowadziliśmy sztuczny rozród świnki. Ikrę pozyskaliśmy od dojrzałych płciowo osobników złowionych w kwietniu
w rzece Skawie. W tym przypadku, osiągnęliśmy ok. 40 000 szt. wylęgu żerującego świnki, który pozostanie z nami aż do późnej jesieni.

Świnka to ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych, osiąga długość w granicach 30-50 cm i masę do 1,5 kg.

O tym, że wiosna zawitała również do naszego ośrodka zarybieniowego, świadczy m.in. fakt, że nasi mieszkańcy coraz częściej wypływają zaczerpnąć słonecznego światła…

Okres zimowy w ośrodku charakteryzuje powtarzalność codziennych prac: karmienie, ważenie, sortowanie, pielęgnacja itp. Te wszystkie czynności jednak są niezbędne do rozpoczęcia kolejnego sezonu produkcyjnego.

Już na początku tego roku, pracownikom ośrodka udało się przeprowadzić rozród pstrąga tęczowego z własnego stada tarłowego, wyhodowanego w naszym obiekcie. To działanie bezprecedensowe, ponieważ samice miały niespełna ponad dwa lata, czyli były bardzo młodymi osobnikami.

Stado tarłowe liczyło ponad 400 osobników o średniej wadze 800 gramów. 

Z niego udało się pozyskać 100 000 sztuk ziaren ikry.

Ikra ta została równomiernie rozłożona na specjalnie przygotowanych  aparatach, w taki sposób, by mógł przebiegać jej dalszy rozwój.

Ważnym etapem w całym procesie rozrodu jest usunięcie ikry spleśniałej.

Pracownicy naszego ośrodka, godzinami, nieprzerwanie, za pomocą najprostszych narzędzi (pincetą, wężykiem), tak, aby nie uszkodzić zdrowej ikry, wyciągają rozkładające się ziarna. To niezmiernie pracochłonne zajęcie, ale się opłaca. W tych maleńkich ziarenkach tętni życie.

A to maleńkie rybki przygotowujące się już do samodzielnego pobierania pokarmu oraz coraz starsze wymagające większej przestrzeni.

Początek wiosny to również czas, kiedy czołowy przedstawiciel drapieżników w zbiornikach zaporowych, w tym również w zbiorniku Świnna Poręba, przystępuje do rozrodu. Mowa tu oczywiście o szczupaku. 

Prace hodowlane prowadzone w ośrodku przyczyniają się do zwiększenia populacji tego drapieżnika w zbiorniku i  zapewniają odpowiednią jego liczebność.

Tak jak co roku, dojrzałe płciowo szczupaki odławiamy ze zbiornika Świnna Poręba i przenosimy do naszej wylęgarni.

Następnie, z zachowaniem szczególnej ostrożności, od dojrzałych osobników, pobierane są produkty płciowe. Zapłodniona ikra zostaje przeniesiona do słojów inkubacyjnych, gdzie przebiega jej dalszy rozwój.

Ciemny kolor w słojach to znak, że niedługo nastąpi wyklucie malutkich rybek.

Po 8-9 dniach od momentu obsadzenia słojów inkubacyjnych, w temperaturze wody 11-12 ⁰C wykluwa się wylęg…

Następnie, w warunkach hodowlanych wylęg przyczepia się do specjalnie przygotowanych do tego celu delikatnych zaczepnych tkanin, zwykle służących jako firanki. 

W tym roku wyprodukowaliśmy ponad 340 000 sztuk wylęgu żerującego szczupaka. 

Nasza rola kończy się na nauczeniu małych szczupaczków samodzielnie pobierać pokarm. Aby mogły się szybciej zaklimatyzować wpuszczamy je do wody niewielkimi partiami w miejscach porośniętych roślinnością, gdzie będą miały większe możliwości znalezienia pokarmu, przynajmniej w pierwszym etapie swojego życia. 

Wraz z nadejściem wiosny przenosimy ryby z wylęgarni na zewnętrzne stawy hodowlane.

Obecnie wylęgarnia jest przygotowywana do przyjęcia malutkich świnek i brzanek.